Verbind het NPO aan structurele investeringen in het onderwijs en leg dit vast in het regeerakkoord. Dat adviseert de Onderwijsraad aan de regering. Alleen zo wordt de forse incidentele investering in het corona-gerelateerde herstelprogramma dienstbaar aan duurzame verbetering en ontwikkeling van het onderwijs. De AVS heeft al eerder aangegeven dat zij het NPO als de start van een langetermijnagenda ziet en heeft het nieuwe kabinet opgeroepen om te investeren in een meerjarige investeringsagenda voor het onderwijs.
De Onderwijsraad schrijft in haar advies: “Het onderwijs kampt al geruime tijd met twee kernproblemen: de onderwijsprestaties staan onder druk en de kansenongelijkheid in het onderwijs neemt toe. De coronacrisis heeft bovendien scherper aan het licht gebracht dat de basiscondities voor goed onderwijs niet op orde zijn en heeft die situatie nog verergerd. Hierdoor kunnen de forse uitdagingen waar het onderwijs nu voor staat, moeilijk het hoofd worden geboden.”
De vier basiscondities zijn: voldoende en goede onderwijsprofessionals, gezonde werkdruk, voldoende bekostiging en adequate onderwijshuisvesting.
De dieperliggende problemen en achterblijvende basiscondities bemoeilijken de forse uitdagingen waar het onderwijs nu voor staat. Dit maakt het noodzakelijk om nú structureel te investeren en lange termijnbeleid te formuleren voor verbetering en ontwikkeling van het onderwijs. Het is aan de nieuwe regering om dit vast te leggen in het regeerakkoord en vanuit zijn grondwettelijke verantwoordelijkheid voor het onderwijsstelsel en de kwaliteit ervan, hierop te sturen.
De Onderwijsraad wijst op twee beperkingen in de huidige opzet van het NPO:
- de looptijd van tweeëneenhalf jaar beperkt de uitvoerbaarheid van het programma. De crisis is nog niet voorbij. Er gelden nog steeds maatregelen om het virus te bedwingen. Ook is er weinig tijd om achterstanden in kaart te brengen. Het risico bestaat dat instrumenten als de scan en de menukaart worden gebruikt om ‘vinkjes te zetten’ en scholen zich richten op haalbare doelen op korte termijn.
- met incidentele gelden is geen duurzame aanpak voor verbetering van het onderwijs mogelijk. Incidentele investeringen creëren een kortetermijnblik, terwijl juist een langetermijnaanpak nodig is.
Daarom adviseert de raad om na twee jaar de balans op te maken van de effecten van het NPO.
Leraren- en schoolleiderstekort
Volgens de raad is basisconditie nummer een: voldoende en goede onderwijsprofessionals. “Al geruime tijd kampt Nederland met een tekort aan leraren en schoolleiders. Dit speelt vooral in het basisonderwijs, maar ook in het middelbaar beroeps- en voortgezet onderwijs lopen de tekorten op. In die situatie is het moeilijk kwalitatief goed onderwijs te verzorgen.” Het lerarentekort is door de coronacrisis extra urgent geworden. “Het ontbreekt ook aan voldoende schoolleiders. Zij hebben een belangrijke rol bij het herstel na de coronacrisis en bij de (door)ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs in de school.”
De raad beveelt aan om de versterking van zij-instroomtrajecten mee te nemen in de
centrale regie op de aanpak van lerarentekorten. De AVS faciliteert dit al, samen met andere partners, met een uitgebreid cross-mentoring programma. Meer informatie: www.crossmentor.nl
Ook professionalisering van schoolleiders hoort onderwerp van centrale regie te zijn, aldus het advies. Het gaat dan met name om onderwijskundig leiderschap gekoppeld aan effectief personeelsbeleid en financiële sturing. “Professioneel onderwijskundig schoolleiderschap is essentieel voor een aantrekkelijke werkomgeving voor leraren(teams). Schoolleiders spelen ook een cruciale rol in de opvang en begeleiding van nieuwe leraren en het behoud van ervaren collega’s. Verder kunnen schoolleiders de werkdruk beheersbaar houden door focus aan te brengen in het werk op school en door een bufferfunctie te vervullen in wat op de school afkomt.”
Structurele investeringen
De herstelmaatregelen van het NPO kunnen aan kracht winnen als de regering met structurele investeringen en lange termijnbeleid inzet op:
- de aanpak van het leraren- en schoolleiderstekort in het nieuwe regeerakkoord;
- verbeteren van de kwaliteit en gelijkere onderwijskansen;
- structureel investeren in kennisinfrastructuur voor kennisdeling en kennisbenutting;
- realiseren van een lokaal offensief om jongeren perspectief te bieden.
Ook het Nationaal Groei Fonds kan benut worden voor blijvende verbetering en ontwikkeling van het onderwijs. De raad adviseert de onderwijsministers een beroep te doen op het fonds om de personele en materiële basiscondities voor goed onderwijs op orde te krijgen.
Bron: AVS
Klik op de afbeelding om te downloaden
